Zbiór Cantora

Teoria wymiaru

      Pojęcie wymiaru, pomimo pozornej prostoty, sprawiało matematyką sporo problemów. Intuicyjne definiowanie wystarczało dla obiektów, które można było zobaczyć, lecz okazywało się niewystarczające przy bardziej teoretycznych rozważaniach. Jedna z pierwszych prób jednoznacznego zdefiniowania brzmiała:

Definicja:

Wymiar zbioru A dany jest indukcyjnie:
  1. Jeżeli zbiór A jest zbiorem pustym, to jego wymiar równy jest -1
  2. Jeżeli dowolny podzbiór zbioru A można odseparować od reszty zbioru zbiorem B o wymiarze n oraz istnieje podzbiór zbioru A, którego nie można odseparować od reszty zbioru zbiorem C o wymiarze mniejszym od n, to zbiór A ma wymiar n+1.
Jak w praktyce wygląda stosowanie tej definicji? Zbiór pusty ma wymiar -1. Punkt, ponieważ żaden zbiór nie może go podzielić, ma wymiar równy 0. Prosta, okrąg i dowolna krzywa mogą zostać podzielone na części przy użyciu punktów, zatem ich wymiar równy jest 1. Jak widać definicja ta jest zgodna z intuicją oraz umożliwia badanie zbiorów dowolnego wymiaru. Jej wady to konieczność badania wszystkich możliwych podzbiorów i indukcyjne rozumowanie. Jednak w roku 1883 Georg Cantor przedstawił problem, który zobrazował prawdziwe braki powyższej definicji
Zbiór Cantora
Definicja:

Definicja teoriomnogościowa

Geometryczna interpretacja przedstawiona jest na rysunku powyżej. Gdzie tkwi problem? W dowolnym momencie konstrukcji otrzymujemy sumę skończenie wielu odcinków, zatem zbiór o wymiarze równym 1. Jednak zbiór Cantora składa się tylko z pojedyńczych, odseparowanych punktów, czyli jego wymiar wynosi 0. Intuicyjna definicja nie pozwala na odróżnienie obiektów zachowywujących się "porządnie" od tych, które zmieniają swój wymiar. Rozwiązanie tego problemu zostało zaproponowane dopiero w pierwszej połowie XX wieku przez Felixa Hausdorffa. Przyjęta przez niego definicja pozwala na istnienie obiektów o wymiarze nie będącym liczbą całkowitą, a nawet wymierną. Dla zbioru Cantora jest on równy:
ln2/ln3

Powrót do strony zbiorczej
autor: Krzysztof Hajos (II rok - IM UJ)